ITAP ve FenLab

Profesyonel bilimsel araştırmaların, eğitimsel ve toplumsal bilim etkinliklerinin birlikte yer aldığı bir Sivil Toplum Kuruluşu olan ITAP, uluslararası alanda “Institute of Theoretical and Applied Physics” adıyla bilinmektedir. 2006 yılının Mart ayında Türkiye Toplum Hizmetleri Vakfı bünyesinde kurulan ITAP, 2012 yılında dernekleşerek

İleri Teknolojik Araştırma, Projelendirme ve Uluslararası Bilimsel Eğitim Derneği adıyla tüzel kişiliği olan bir bilimsel sivil toplum hareketine dönüşmüştür. Başlıca faaliyetlerini Ankara, İstanbul ve Turunç/Marmaris’te sürdürmekte olan dernek, çalışmalarını Türkiye geneline yaymak için hazırlıklarını sürdürmektedir.

ITAP yalnızca bilim camiasına değil toplumun her kesimine hitap edebilmek amacıyla, ilkokuldan üniversiteye kadar öğrencilerin yanı sıra toplumun her kesiminden doğa bilimlerine ilgi duyanlara, temel bilimsel yasaların, merak uyandırıcı, düşündürücü ve eğlenceli bir şekilde aktarılmasına yönelik etkinlikleri hayata geçirerek, ülkemizde son yıllarda ulusal bilim strateji planları içinde yer alan bilim toplumu hedeflerine yönelik çalışmalara katkıda bulunmaktır. Kuruluşu itibariyle fizik alanında uluslararası akademik etkinlikler düzenleyen ITAP, düzenlediği etkinliklerin kapsamını ve hedef kitlesini genişleterek 2009 yılında ITAP Fizik Olimpiyat Okulu ile lise fizik öğretmenlerine, ardından 2011 yılından itibaren ITAP Bilim ve Toplum Merkezi ile ilköğretim öğrencileri ve ailelerine ulaşmaktadır.

ITAP FenLab Nedir?

ITAP Bilim ve Toplum Merkezi’nin çalışmaları 2013 yazında genişletilerek ilköğretim öğrencilerinin fen ve matematik derslerine katkıda bulunmak amacıyla ITAP FenLab adında yeni bir uygulamalı eğitim modeli geliştirmiştir.

FenLab, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde Talim ve Terbiye Kurulu’nca hazırlanan ilköğretim fen ve matematik müfredatları ile uyumlu ve müfredatlara paralel olarak ilköğretim öğrencilerinin okul içi fen ve matematik eğitimlerini deney, uygulama, gözlem ve atölyelerle güçlendiren bir ek müfredat programı olarak geliştirilmiştir. Öğrenciler okullarında aldıkları fen bilimleri ve matematik eğitimlerinin deney, uygulama, gözlem ve proje çalışmalarını ITAP’ta bu program kapsamında gerçekleştirilmektedir. FenLab ülkemizin kendi dinamikleri dikkate alınarak tasarlanmış ve geliştirilmektedir. ABD ve Avrupa ülkelerinde devlet desteği ile yürütülmekte olan STEM ve Scientix programları ile benzer olan yanları olduğu gibi birçok alanda üstünlükleri de bulunmaktadır.

Öğrenciler eğitim yılı boyunca sürekli olarak katıldıkları bu programda, haftalık 180 dakikalık bir eğitimle fizik, kimya, biyoloji, astronomi, jeoloji ve matematik alanlarında aktif katılımlı etkinlikler ile temel bilim eğitimi eksiklerini kapatmakta ve bilimsel süreç becerilerini geliştirebilmektedirler.

ITAP FenLab Ankara çalışmalarına 2013-2014 eğitim yılının ikinci döneminde başlamış olup, diğer şehirlere yayılma konusunda da girişimlerini sürdürmektedir.

ITAP FenLab’ın Amaç ve Hedefleri

Bilimde, mühendislikte ve teknolojide büyük ve kalıcı keşiflere, başarılara ve yeni ürünlere imza atmış insanların hayatlarını anlatan birçok kaynak bulunmaktadır. Bu insanların ezici bir çoğunluğu, çocukluklarında aile hayatlarında/okullarında bilimi deney, gözlem ve uygulamalarla yaşadıklarını ve bu şekilde çocukluktan itibaren bilimsel eğitim ve araştırmaların içinde büyüdüklerini dile getirmektedirler. Birçok yabancı ülkede resmi kuruluşlar tarafından desteklenen benzer programlar bulunmaktadır. Örneğin A.B.D.’de devletin stratejik kararlarıyla desteklenen Science-Technology-Engineering-Mathematics (STEM) ile Avrupa Birliği tarafından desteklenen Scientix programları buna örnek gösterilebilir. FenLab ülkemizin kendi ihtiyaçları göz önünde bulundurularak, herhangi var olan bir programdan değil öz kaynaklarımızdan üretilmiş, benzer olduğu kadar farklı yanlarının da olduğu ilkokul-ortaokul fen/teknoloji ve matematik deneysel ve uygulamalı müfredat güçlendirici öğeler eklenerek tasarlanmıştır ve  ARGE çalışamarıyla sürekli zenginleştirilmektedir. Özellikle batı ülkelerindeki diğer uluslararası programlarla karşılaştırıldığında, FenLab’ın temel bilim, mühendislik ve matematik içeriği açısından çok daha temele inen yaratıcı uygulamalar içerdiği görülebilmektedir.

ITAP FenLab’da Kimler Görev Alır?

ITAP, dört yıldır başarılı bir şekilde yapmakta olduğu 50’ye yakın Aile Bilim Şenliklerinde özenle seçilmiş, üstün özelliklere sahip olan fen, matematik ve mühendislik alanlarında çalışmakta olan üniversite öğrencilerinin, çocuklar ve velilere yönelik bilim eğitiminde büyük bir başarı elde ettiğini gözlemlemiştir. Başarılı üniversite yüksek lisans ve doktora gençleri, çocuklar üzerinde örnek model oluşturabilmekte ve çocuklarla bilimi çok etkin bir şekilde buluşturabilmektedirler. Bu nedenle, FenLab projesinde üniversitede okumakta olan yüksek lisans ve doktora öğrencileri eğitmen olarak görev almaktadırlar. Eğitmen olmak için yapmış oldukları başvurularda kendi alanlarında başarılı öğrenciler olmaları gerekir. Buna ek olarak çocukları sevmeleri, çocuklar tarafından benimsenmeleri ve ITAP FenLab deney/uygulama/gözlem eğitimini başarılı bir şekilde bitirmiş olmaları gerekmektedir. ITAP FenLab eğitmeni olarak görev alan üniversite yüksek lisans ve doktora öğrencileri ITAP bursu alırlar. Böylelikle hem topluma karşı olan sorumluluklarını gelecek nesillerin doğru şekillerde yetiştirilmesine yardımcı olarak yerine getirirler, hem de kendi eğitimleri için gerekli olan desteği elde ederler. ITAP FenLab eğitim ve uygulamalarında eğitmen ve koordinatörlerin sayısı yaklaşık her 6 öğrenciye bir eğitmen/koordinatör düşecek şekilde ayarlanmaktadır. Özellikle deney, uygulama ve gözlemlerde öğrenci ve eğitmen arasında birebir etkileşim için gereken zamanın ayrılması esastır.

FenLab’ın bilimsel danışma ve koordinasyon kurulu, alanlarında uzman olan üniversite öğretim üyelerinden oluşmaktadır.

ITAP FenLab’a Katılan Öğrenciler Neler Kazanmaktadır?

ITAP FenLab öğrencilerin bilimsel ve akılcı düşünme yöntemlerini geliştirerek özellikle bilime ilgi duyan, bilimsel çalışma yöntemleri konusunda meyilli olan öğrencilerin açlığını giderecek, onların küçük yaşlarda bilimsel araştırma, bilimsel zorluklara karşı pes etmeme, merakının peşinden gitme gibi kişisel özelliklerinin yanında, gözlem, ölçme, ölçme sonucunu bilimsel olarak değerlendirme, bir bilimsel deneyde bulunan değişkenleri tanımlama, bilimsel yasaları deney ve ölçüm yöntemleri ile çıkartma, bilimsel hipotez kurma, kurulan hipotezi test etme, ortak ve etkileşimli çalışma gibi bilimsel özelliklerini de geliştirecek ve erken yaşlarda aşılamaktadır. Bu şekilde öğrencilerin okul eğitimlerine tam destek verilmiş ve eksik olan yanları tamamlanmış ya da güçlendirilmiş olunmaktadır. FenLab eğitimi öğrencilerin okul içi başarılarında kesin sonuç elde edilmesine ve bilginin unutulmayacak seviyede derinleştirilmesine yardımcı olmaktadır.

ITAP FenLab, MEB’in özellikle uygulama noktasında çözmeye çalıştığı birçok ülke problemine çözüm üreten bir projedir. Milli Eğitim Bakanlığı’nın geliştirmekte olduğu yaratıcılık, girişimcilik, sorgulama, merak etme gibi bireysel özellikleri koruyan ve güçlendiren, üstün nitelikli bireyler yetiştiren, toplumun bilime olan ilgisini arttıran ve üniversiteler ile olan bağı güçlendiren yeni eğitim modeli bu proje ile hayata geçirilebilecektir. Özellikle, eğitim alan öğrencilerin ileride meslekleri ne olursa olsun hayatlarında rasyonel (akılcı) düşünme yöntemlerini kazanmaları açısından FenLab kilit önem taşımaktadır. ITAP FenLab projesi ülkemizin tüm stratejik bilim/teknoloji öngörü belgeleriyle uyum içindedir.

ITAP FenLab Öğretmen Eğitimleri

FenLab felsefesi, misyonu ve bilimsel programlarının toplumun tüm kesimlerine yaygınlaştırılması amacı ile ITAP Bilim Laboratuvar Eğitmeni ve Araştırmacı Öğretmen sertifika programlarını başlatmıştır. Bu programlara katılan öğretmenler yoğun müfredata paralel olarak ilerleyen FenLab laboratuvar deney, gözlem, uygulama çalışmalarına katılmakta ve müfredat dışına çıkarak müfredatı dışarıdan zenginleştiren bilimsel etkinlikler tasarlamaktadırlar. Bu sertifikalı eğitimlerin ilki MAMAK İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı okulların öğretmenlerine yönelik olarak 12-23 Ekim 2015 tarihlerinde Ankara’daki FenLab Uygulama Mekezinde gerçekleştirilmektedir. ITAP FenLab programının öğretmenlere aktarılması eğitimlerine İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri ile bağlantılı olarak kış ve yaz yarıyıl tatillerinde devam edecektir.