Standart Model’de temel parçacıklara ve W ve Z bozonlarına kütle kazandıran Higgs parçacığı 2012 yılında CERN‘de yapılan deneyde gözlemlenmiş ve kesin sonucun bir kaç ay içinde açıklanacağı bildirilmişti. Deneysel sonuçların incelenmesi sonucu, 14/Mart/2013 tarihinde Higgs parçacığının % 99,99 kesinlikte bulunduğu açıklanmıştır.
Standart Model, 1960’ta Sheldon Glashow‘un elektromanyetik ve zayıf etkileşimleri birleştirmesi, birkaç yıl sonra Steven Weinberg ve Abdus Salam‘ın, 1960’ta Peter Higgs tarafından geliştirilen mekanizmayı bu kuramla birleştirmesi sonucu ortaya çıkmış ve birçok beklenmedik öngörülerde bulunmuştu. Bu model tarafından öngörülen yüksüz akımların 1973’te CERN’te gözlemlenmesinin ardından 1979’da Glashow-Weinberg-Salam’ın Nobel ödülü alması ile geçerliliği perçinlenen ve elektromanyetik, zayıf ve kuvvetli etkileşimleri bir araya toplayarak parçacık fiziğinin en kapsamlı modeli olan Standart Model’in öngörülerini temel parcaçıklara kütle kazandıran Higgs mekanizması daha da güçlendirmişti. Higgs parçacığı kuramsal olarak öngörülmesinden 53 yıl sonra CERN’de gözlemlenmiştir. Bu gözlemle birlikte belli sınırlar içinde geçerliliği olan Standart Model’in bilinen öngörülerinin tamamı deneylerle kanıtlanmış olmaktadır.
Standart Model’in yetersiz kaldığı hususlar da bulunmaktadır. Bunlar arasında, Standart Model örneğin, bilinen dört kuvvetten genel görelilik teorisinde bulunan yerçekimsel (gravitasyonel) etkileşimleri ihtiva etmemektedir. Bunlara ek olarak, nötrino salınımları, ve nötrino kütlesi gibi hususlarda yetersiz kalmakta, evrenin niye hızlanarak genişlemekte olduğunu açıklamak için öne sürülen karanlık enerji, karanlık madde Standart Model’de bulunmamaktadır.
Higgs parçacığının öngörülmesi ve 53 yıl sonra muhteşem bir deneysel çalışmayla bulunması fizik, matematik, teknoloji ve mühendislik dörtgeninin en büyük zaferlerinden birisidir. Bu keşfin sonuçları bu dörtgeni güçlendirmiş ve daha da güçlendirecektir. Verilerin alındığı yaratıcı teknoloji harikası CERN LHC-ATLAS (45 m uzunlukta, 25 m çapında ve kütlesi 7000 ton) ve CERN LHC-CMS (25 m uzunlukta, 15 m çapında ve kütlesi 12.500 ton) dedektörlerinde elde edilen bu başarı 15 yıllık bir çalışmanın ürünüdür. Her iki deneyde ülkemizin de bulunduğu 38 ülkeden 175 araştırma enstitüsünde görevli sırasıyla 3000 ve 3500 araştırmacı görev almıştır. Bu çalışmalar, Physics Letters B cilt:716 (2012) sayfa: 1–29 (ATLAS işbirliği) ve Physics Letters B cilt: 716 (2012) sayfa: 30–61 (CMS işbirliği) referanslarında yayınlanmıştır. Bu sonuçların Peter Higgs ve deneysel çalışmanın liderlerine Nobel Fizik Ödülü kazandırması beklenmektedir. Yürekten kutluyoruz.
Tuğrul Hakioğlu ITAP Direktörü